Câu chuyện Bao_Tự

Bao Tự không rõ tên là gì, bà là người nước Bao (褒国, nay là khu vực Hán Trung, tỉnh Thiểm Tây), "Tự" là họ (tính), phụ nữ nước này, cũng như hầu hết phụ nữ thời Tiên Tần đều lấy họ cùng nước quê gốc (xem là thị) mà gọi, do đó mới gọi Bao Tự.[2][3] Một số phụ nữ nổi bật có thuỵ hiệu sẽ gọi cùng với tính và thị theo thứ tự là: thị - hiệu - tính, như nàng Tề Văn Khương (tên tiểu thuyết hoá của Đát Kỷ cũng tuân theo quy luật này: Tô lấy từ Hữu Tô thị, Đát là hiệu, Kỷ là tính.)

Câu chuyện về Bao Tự được Sử ký Tư Mã Thiên ghi lại mang màu sắc truyền thuyết:

“

昔自夏后氏之衰也，有二神龙止於夏帝庭而言曰：“余，襃之二君。”夏帝卜杀之与去之与止之，莫吉。卜请其漦而藏之，乃吉。於是布币而策告之，龙亡而漦在，椟而去之。夏亡，传此器殷。殷亡，又传此器周。比三代，莫敢发之，至厉王之末，发而观之。漦流于庭，不可除。厉王使妇人裸而噪之。漦化为玄鼋，以入王後宫。後宫之童妾既龀而遭之，既笄而孕，无夫而生子，惧而弃之。 宣王之时童女谣曰：“檿弧箕服，实亡周国。”於是宣王闻之，有夫妇卖是器者，宣王使执而戮之。逃於道，而见乡者後宫童妾所弃妖子出於路者，闻其夜啼，哀而收之，夫妇遂亡，饹於襃。襃人有罪，请入童妾所弃女子者於王以赎罪。弃女子出於襃，是为襃姒。

Thời Hạ Hậu thị (nhà Hạ) suy vi, có hai con rồng thần vào sân đình của vua tự xưng là vua nước Bao. Triều đình bèn tế lễ, rồng thần nhả lại dãi và được lưu vào hộp gỗ. Từ đời nhà Hạ qua đời nhà Thương không ai dám mở hộp dãi rồng. Đến thời Chu Lệ vương mở hộp ra xem, nước dãi biến thành con thằn lằn đen chạy vào hậu cung, làm một cung nữ mới 12 tuổi mang thai. Sau 38 năm, người cung nữ đó sinh ra một bé gái đẹp như thiên thần, sợ là vật tai dị nên vứt đứa trẻ xuống sông Thanh Thủy.

Thời Chu Tuyên vương, có câu đồng dao: "Gỗ dâu làm cung, gỗ cơ làm bao, bao đựng tên sẽ diệt nhà Chu". Một đôi vợ chồng không biết có lệnh cấm bán gỗ dâu và gỗ cơ, mang ra chợ bán liền bị triều đình truy bắt. Họ chạy trốn giữa đường thì gặp đứa trẻ bị thả trôi sông, bèn ôm mang theo đến Bao quốc. Khi người nước Bao có tội, bèn lấy một cô gái dâng hiến cho Chu U vương chuộc tội. Cô bé lớn lên chính là Bao Tự.

”
— 史记·卷四·周本纪第四

Năm thứ 4 (778 TCN), Bao Tự sinh một con trai tên Bá Phục (伯服). Chu vương đối với Bao Tự càng thêm sủng ái. Năm thứ 8 (774 TCN), Chu U vương phế Thân hậu (申后) - con gái của Thân hầu, vua nước Thân. Bên cạnh đó, Chu vương còn phế cả ngôi vị của Thái tử Nghi Cữu, con trai của Thân hậu. Bao Tự được lập làm Vương hậu thay thế, còn Bá Phục được lập làm Thái tử[4][5].

Thân hậu và Thái tử Nghi Cữu bị phế, bèn nương nhờ mẫu quốc là nước Thân (nay là Nam Dương, tỉnh Hà Nam). Cha Thân hậu là Thân hầu bèn liên hệ với nước Tằng (nay là Phương Thành, tỉnh Hà Nam) cùng với quân Khuyển Nhung bên ngoài kéo vào đánh úp Cảo Kinh. Chu U vương vội cho đốt lửa hiệu triệu chư hầu tới cứu, nhưng các chư hầu bị lừa vài lần nên tưởng vua lại đùa giỡn, không kéo quân tới nữa. Chu U vương mang Bao Tự và con nhỏ bỏ chạy, bị quân Khuyển Nhung đuổi theo giết chết.

Quân khuyển Nhung cướp phá giết người kinh thành. Thân hậu ân hận mang họa cho dân Cảo Kinh bèn viết thư triệu các nước chư hầu Tấn, Tần, Trịnh đến đánh quân Khuyển Nhung. Quân ba nước kéo đến đánh tan quân Nhung. Bao Tự bị bắt trong cơn hỗn loạn. Đến đây không còn ghi chép gì về bà[6].